Khi ngôn ngữ mở ra con đường đến văn minh Trung Hoa

Với những người yêu mến nền văn hóa Trung Hoa, Vạn Lý Trường Thành (万里长城 – Wànlǐ Chángchéng) luôn là một trong những biểu tượng trường tồn nhất. Công trình vĩ đại ấy không chỉ thể hiện năng lực tổ chức và tầm nhìn chiến lược của người xưa, mà còn phản ánh sâu sắc tư tưởng, thẩm mỹ và tinh thần dân tộc Trung Hoa – từ cổ đại đến hiện đại.

Trong quá trình học tập tại ngành tiếng Trung Quốc, khoa Đông phương, trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức – TDC, sinh viên được tiếp cận những biểu tượng ấy dưới góc nhìn ngôn ngữ, lịch sử và văn hóa. Vạn Lý Trường Thành không còn chỉ là “tường thành đá” trong giáo trình, mà trở thành một văn bản văn hóa sống động, giúp người học hiểu sâu hơn về cách người Trung Hoa tư duy, kiến tạo và bảo vệ thế giới của mình.

Biểu tượng hùng vĩ – từ tường thành quân sự đến di sản nhân loại

Trường Thành được khởi dựng từ khoảng thế kỷ VII TCN, trải dài hơn 21.000 km qua 15 tỉnh, từ Liêu Ninh ở phía đông đến Cam Túc ở phía tây. Trải qua nhiều triều đại – Tần, Hán, Bắc Ngụy, Đường, Minh – bức tường không chỉ mang chức năng phòng thủ mà còn là ranh giới biểu tượng giữa “văn minh Hoa Hạ” và “thảo nguyên du mục”.

Ngày nay, những đoạn nổi tiếng như Bát Đạt Lĩnh (八达岭) hay Mộ Điền Dục (慕田峪) được trùng tu và trở thành điểm du lịch quốc tế. Nhưng ngoài những nơi ấy, còn vô số đoạn Trường Thành ít được biết đến – những phần ẩn mình trong sa mạc, núi đá, hay lòng sông cổ, mang trong mình ký ức của lịch sử chưa kể.

Những đoạn Trường Thành ít người biết đến

Gia Dụ Quan (嘉峪关)  – Cửa ải cuối cùng của phương Tây

Tọa lạc ở tỉnh Cam Túc, Gia Dụ Quan là điểm kết thúc phía tây của Trường Thành thời Minh, được gọi là “Đệ nhất hùng quan dưới gầm trời”. Nơi đây từng là trạm trung chuyển trên Con đường Tơ lụa, kết nối Trung Hoa với Tây Vực. Với cấu trúc thành – hào – lầu canh kiên cố, Gia Dụ Quan thể hiện tư duy quân sự kết hợp với thẩm mỹ kiến trúc cổ điển, đồng thời đánh dấu ranh giới văn minh Trung Nguyên với thế giới bên ngoài.

Trường Thành nước Sở – Dấu ấn của thời Chiến Quốc

Trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất đất nước, các nước chư hầu đã xây dựng những tuyến phòng thủ riêng. Ở tỉnh Hồ Bắc, tàn tích Trường Thành nước Sở được xem là đoạn cổ xưa nhất còn tồn tại, có niên đại hơn 2.500 năm. Không làm bằng gạch đá như sau này, đoạn tường đất nện và tre đan ấy là minh chứng sớm nhất cho tư tưởng “tường thành quốc gia” trong lịch sử Trung Hoa.

Trường Thành Nội Mông – Tường thành của gió và cát

Trên vùng thảo nguyên Nội Mông, những đoạn Trường Thành bằng đất sét và đá sa thạch uốn lượn giữa cát vàng. Đây từng là tuyến biên giới giữa nông nghiệp Hoa Hạ và các bộ tộc du mục phương Bắc. Đặc biệt, một số đoạn vẫn còn dấu tích các trạm gác cổ và đường tuần tra, là chứng nhân của sự giao thoa văn hóa và quân sự suốt hàng thiên niên kỷ.

Trường Thành chìm ở Hồ Hoàng Hoa – Bức tường dưới nước

Tại tỉnh Hà Bắc, một phần Trường Thành đã bị ngập dưới lòng hồ Hoàng Hoa sau khi đập thủy điện được xây dựng. Khi nước rút, người ta thấy tường gạch cổ hiện lên lấp lánh dưới mặt nước, gợi cảm giác vừa huyền bí vừa bi tráng – như lời nhắc rằng thời gian có thể bào mòn vật chất, nhưng không thể xóa nhòa ký ức văn minh.

Trường Thành – Tấm gương phản chiếu lịch sử và bản sắc

Mỗi viên gạch của Trường Thành là câu chuyện về lao động, kiên cường và trí tuệ của hàng triệu con người. Đó là công trình không chỉ do hoàng đế và tướng lĩnh xây dựng, mà là kết tinh của sức dân, ý chí và tinh thần cộng đồng. Ngày nay, các nhà nghiên cứu tiếp cận Trường Thành không chỉ ở khía cạnh kiến trúc – quân sự, mà còn dưới góc nhìn xã hội học, nhân học, địa lý văn hóa và môi trường học. 

Khi di sản trở thành cầu nối văn hóa

Những đoạn Trường Thành ít được biết đến – ẩn mình giữa núi non, sa mạc hay lòng hồ – chính là phần chìm của tảng băng lịch sử, nơi lưu giữ hơi thở của quá khứ và minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa Trung Hoa. 

Trường Thành ngày nay là biểu tượng toàn cầu về hòa bình và giao lưu nhân loại. Nhiều đoạn ít người biết đến đang được số hóa và bảo tồn bằng công nghệ 3D, mở ra cơ hội mới cho nghiên cứu và du lịch bền vững.Việc học và nghiên cứu về Trường Thành không chỉ giúp người học hiểu Trung Quốc bằng tri thức khoa học, mà còn thấy được cách con người khắp thế giới trân trọng và bảo vệ di sản chung của nhân loại. 

Đó cũng là định hướng mà ngành tiếng Trung Quốc, khoa Đông phương, trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức – TDC theo đuổi: đào tạo người học không chỉ giỏi ngôn ngữ, mà còn biết đọc hiểu văn hóa, lịch sử và thế giới bằng tầm nhìn học thuật và nhân văn.