Trong không khí hân hoan hướng về Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, mỗi người lại có dịp bày tỏ lòng biết ơn tới những người thầy, người cô đã lặng lẽ cống hiến cho sự nghiệp “trồng người”. Cùng với truyền thống đó, Trung Quốc cũng có ngày lễ riêng dành cho các nhà giáo – Ngày Nhà giáo Trung Quốc (教师节 – Jiàoshī Jié), diễn ra vào 10/9 hằng năm.

Việc tìm hiểu về Ngày Nhà giáo Trung Quốc không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tinh thần “tôn sư trọng đạo” (尊师重道) – một giá trị cốt lõi của văn hóa Á Đông – mà còn mở ra góc nhìn so sánh thú vị giữa hai nền văn hóa Việt – Trung, nơi nghề dạy học luôn được tôn vinh như “nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”.

Tại ngành tiếng Trung Quốc - Khoa Đông phương - Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức -TDC, chủ đề này được quan tâm đặc biệt, không chỉ trong giảng dạy mà còn trong nghiên cứu văn hóa và giao lưu giáo dục quốc tế.

Nguồn gốc và sự hình thành Ngày Nhà giáo Trung Quốc

Truyền thống tôn sư trọng đạo của người Trung Hoa bắt nguồn từ tư tưởng Khổng Tử (孔子) – người được tôn là “Vạn thế sư biểu” (万世师表 – Người thầy của muôn đời). Từ thời Tiên Tần, Khổng Tử đã đề cao vai trò người thầy trong việc “truyền đạo, thụ nghiệp, giải hoặc” (传道、授业、解惑).

Đến năm 1985, Quốc vụ viện Trung Quốc chính thức quy định ngày 10 tháng 9 hằng năm là Ngày Nhà giáo quốc gia, nhằm tôn vinh những người cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.
Việc lựa chọn thời điểm đầu năm học mang ý nghĩa khích lệ tinh thần giảng dạy – học tập, thể hiện quan điểm của Trung Quốc hiện đại: “giáo dục là gốc của quốc gia, người thầy là người trồng gốc ấy” (教育为国之本，师者为本之根).

Từ lễ nghi truyền thống đến nét văn hóa tri ân hiện đại

Trong xã hội Trung Hoa cổ đại, người học thể hiện lòng biết ơn qua lễ bái sư (拜师礼) – nghi thức học trò quỳ gối dâng trà, tặng thư pháp hay bút nghiên để thể hiện sự tôn kính.
Ngày nay, tuy hình thức đã giản dị hơn – với hoa tươi, thiệp chúc, lời cảm ơn hoặc bài đăng mạng xã hội – nhưng ý nghĩa tri ân vẫn được gìn giữ sâu sắc.

Vào dịp 10/9, các trường học trên toàn Trung Quốc tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm: lễ chào cờ tôn vinh thầy cô, các buổi tọa đàm, biểu diễn văn nghệ và lễ trao thưởng “Nhà giáo tiêu biểu”. Ở cấp cao đẳng, đại học, sinh viên còn tổ chức triển lãm, quay video chúc mừng, lan tỏa thông điệp “tri ân người dẫn đường tri thức”. Qua đó, Ngày Nhà giáo không chỉ là sự kiện nghề nghiệp, mà đã trở thành một phần của đời sống văn hóa – xã hội Trung Quốc hiện đại.

Nghề giáo trong xã hội Trung Quốc đương đại

Trong thời đại chuyển đổi số, nghề giáo tại Trung Quốc đang chuyển mình mạnh mẽ. Người thầy không chỉ truyền đạt tri thức mà còn đóng vai trò “người hướng dẫn học tập suốt đời” – giúp học trò phát triển năng lực sáng tạo, tư duy phản biện và đạo đức xã hội.

Theo số liệu của Bộ Giáo dục Trung Quốc năm 2024, nước này có hơn 18 triệu giáo viên các cấp, trong đó hơn 70% đạt trình độ sau đại học. Chính phủ Trung Quốc đã ban hành nhiều chính sách mới về đãi ngộ, đào tạo và vinh danh nghề giáo, như danh hiệu “Giáo sư Nhân dân” (人民教师), các quỹ học bổng cho nhà giáo vùng sâu, và cơ chế nâng bậc lương theo năng lực sư phạm.

Những chính sách đó cho thấy, trong hệ giá trị văn hóa Trung Quốc hiện đại, người thầy vẫn là trụ cột tinh thần và là biểu tượng của trí tuệ dân tộc.

 “Tôn sư trọng đạo” – từ ngôn ngữ đến văn hóa

Tinh thần tôn sư trọng đạo được phản ánh rõ trong hệ thống ngôn ngữ và văn học Trung Hoa:

“一日为师，终身为父” – Một ngày làm thầy, suốt đời làm cha;

• “桃李满天下” – Đào lý đầy thiên hạ, ca ngợi người thầy có nhiều học trò giỏi;
• “教无类，学无止” – Dạy không phân biệt, học không ngừng nghỉ.

Những câu nói ấy thể hiện vị thế cao quý của người thầy trong cấu trúc đạo đức – xã hội Á Đông.
Tại ngành tiếng Trung Quốc - Khoa Đông phương - Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức -TDC, trong hoạt động giảng dạy thường lấy chính những giá trị này làm ví dụ minh họa. Điều đó giúp sinh viên hiểu rằng học tiếng Trung không chỉ là học ngôn ngữ, mà còn là học cách hiểu và trân trọng con người, đạo lý và văn hóa.

Việt Nam – Trung Quốc: Hai ngày lễ, một tinh thần tri ân

Cùng chia sẻ nền tảng Nho học, Việt Nam và Trung Quốc đều tôn vinh người thầy như “người gieo mầm tri thức”. Nếu Trung Quốc có Ngày Nhà giáo 10/9, thì Việt Nam có Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 – dịp để học trò thể hiện lòng biết ơn với thầy cô qua những bó hoa, bài ca, trang thư tri ân.

Hai ngày lễ tuy khác nhau về thời gian nhưng gặp nhau ở điểm chung – lòng tri ân và niềm tin vào giáo dục.Sự tương đồng ấy mở ra cơ hội để sinh viên ngành tiếng Trung Quốc nghiên cứu, so sánh và tìm hiểu sâu về giao lưu văn hóa giáo dục Việt – Trung, qua đó góp phần thúc đẩy hiểu biết và hợp tác giữa hai quốc gia. Ngày Nhà giáo Trung Quốc không chỉ là dịp tri ân những người dạy học, mà còn là ngày tôn vinh tri thức, đạo đức và nhân văn – những giá trị bền vững trong văn hóa Á Đông.

Dù thời đại có thay đổi, người thầy vẫn là biểu tượng của ánh sáng tri thức và lòng nhân ái, là người “truyền lửa” cho bao thế hệ học trò. Nhân dịp 20/11 – Ngày Nhà giáo Việt Nam, ngành tiếng Trung Quốc – Khoa Đông phương -trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức – TDC xin gửi tới toàn thể quý thầy cô lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công. Kính chúc các thầy cô luôn giữ mãi ngọn lửa đam mê và tiếp tục lan tỏa tinh thần tôn sư trọng đạo – nền tảng của mọi nền giáo dục chân chính.