Lễ hội Trung thu là một trong những dịp lễ lớn nhất của Trung Quốc, chỉ sau Tết Nguyên đán. Được tổ chức vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, đây là thời điểm để các gia đình sum vầy bên mâm cỗ, ngắm trăng, thưởng bánh Trung thu, vui chơi và chia sẻ những phút giây hạnh phúc. Không chỉ là lễ hội của gia đình, Trung thu còn là cơ hội để du khách trải nghiệm văn hóa truyền thống đặc sắc, đậm màu sắc Trung Hoa.

Tùy từng vùng miền, lễ hội Trung thu có những phong tục và hoạt động riêng, từ ngắm trăng, rước đèn, thắp hương đến các trò chơi dân gian. Cùng ngành tiếng Trung Quốc - TDC khám phá những nét độc đáo và hấp dẫn của Tết Trung thu ở Trung Quốc.

Truyền thuyết về lễ hội Trung thu

Trong văn hóa dân gian Trung Hoa, có rất nhiều truyền thuyết về nguồn gốc Tết Trung thu. Trong số đó, câu chuyện về Hằng Nga và chồng cô là Hậu Nghệ được kể nhiều nhất. Hậu Nghệ là một xạ thủ dũng mãnh, từng bắn hạ mười mặt trời để cứu thế gian khỏi thảm họa. Nhờ công lao này, ông được ban tặng một viên ngọc trai bất tử. Tuy nhiên, Hậu Nghệ không muốn sử dụng viên ngọc mà trao lại cho vợ mình.

Một hôm, khi Hậu Nghệ đi ra ngoài, có kẻ trộm đột nhập nhằm chiếm đoạt viên ngọc. Để bảo vệ vật báu, Hằng Nga nuốt viên ngọc và lập tức bay lên trời, chọn mặt trăng làm nơi trú ngụ vì gần chồng nhất. Khi Hậu Nghệ trở về và biết chuyện, ông vô cùng đau buồn. Từ đó, ông đặt những món ăn ưa thích của Hằng Nga lên bàn thờ để tưởng nhớ vợ.

Người đời sau tiếp tục truyền thống này, hằng năm dâng bánh Trung thu lên mặt trăng để tôn vinh nữ thần Hằng Nga. Đây cũng chính là nguồn gốc của lễ hội Trung thu, một dịp để ca ngợi tình yêu, giá trị gia đình và sự hy sinh.

Ý nghĩa của Tết Trung thu trong văn hóa Trung Quốc

Trong văn hóa Trung Hoa, Tết Trung thu có nghĩa là “giữa mùa thu”, biểu trưng cho sự chuyển giao giữa mùa hè và mùa đông. Lễ hội này còn được gọi là Tết Đoàn viên, nhấn mạnh giá trị sum họp gia đình. Ngoài ra, Trung thu còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như: Tết hoa đăng, Tết trông trăng, lễ cúng trăng, lễ sum họp…

Lịch sử Trung thu trải dài qua nhiều triều đại:

- Đời nhà Chu: tổ chức cúng Nguyệt thần, dâng lễ vật cầu may mắn.

- Đời nhà Đường: phổ biến tục thưởng trăng và vui chơi dưới ánh trăng.

- Đời Nam Tống: xuất hiện phong tục làm bánh tặng nhau, thưởng trăng trên sông.

- Từ đời nhà Minh, Thanh đến nay: lễ hội phát triển đa dạng với nhiều hoạt động như: thắp hương, làm cây Trung thu, thắp đèn tháp, thả đèn trời, chạy theo trăng, múa rồng lửa…

Bên cạnh bánh Trung thu, người dân còn trang trí bàn thờ gia tiên bằng đào, quýt, thanh long, đồng thời trang hoàng ngôi nhà bằng những chiếc đèn lồng lung linh. Trên các con phố, chợ đêm, quán bánh hay cửa hàng, ánh sáng của hàng nghìn chiếc đèn hòa cùng các tiểu cảnh tạo nên không gian lễ hội rực rỡ, sống động. Lễ hội Trung thu phản ánh tinh thần đoàn kết, lòng hiếu thảo, tình yêu thiên nhiên và trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống.

Những hoạt động không thể bỏ qua trong ngày Trung thu

Ngắm trăng: Đêm rằm tháng 8 là thời điểm trăng sáng và tròn nhất trong năm, biểu trưng cho sự may mắn, bình an và hạnh phúc gia đình. Từ thời cổ đại, người Trung Quốc đã có phong tục ngắm trăng với lễ vật gồm bánh Trung thu, dưa hấu, táo, nho. Đời Đường và Tống, tục ngắm trăng phổ biến đến mức Trung thu còn được gọi là “Tết ngắm trăng”. Ngày nay, dù gia đình sum họp hay hòa vào dòng người đi chơi, mọi người vẫn không quên hướng mắt lên trăng để cầu bình an.

Ăn bánh Trung thu: Chiếc bánh Trung thu ban đầu là vật cúng tế thần mặt trăng, sau trở thành món ăn và quà tặng đặc trưng. Ngày nay, bánh Trung thu đa dạng về hình dáng, hương vị và bao bì sang trọng, thường được mua làm quà cho người thân và đối tác.

Bánh Trung thu không chỉ thơm ngon mà còn in hình ảnh tinh xảo như Hằng Nga bay lên cung trăng, cảnh trăng ngân hà hay tam đàn ấn nguyệt. Với những người con xa quê, chiếc bánh còn là món quà tinh thần, giúp vơi đi nỗi nhớ nhà.

Tế trăng: Phong tục tế trăng xuất phát từ nước Tề, nhằm cầu mong dung mạo xinh đẹp và may mắn. Câu chuyện về một thiếu nữ thành kính cầu khấn thần mặt trăng được nhà vua sủng ái, trở thành Hoàng hậu, đã trở thành nguồn cảm hứng cho tục lệ này. Ngày nay, nhiều thiếu nữ vẫn duy trì phong tục này để cầu nguyện cho cuộc sống tốt đẹp.

Thả đèn: Đèn trời và đèn hoa đăng là hình ảnh không thể thiếu trong Trung thu. Người dân tụ họp tại quảng trường hoặc bãi đất trống để thả đèn Khổng Minh lên trời, gửi lời cầu may mắn và hạnh phúc. Trên sông, những chiếc đèn giấy hình hoa sen, thuyền hay khối lập phương trôi lấp lánh tạo khung cảnh lung linh, huyền ảo.

Giải câu đố: Đèn lồng trong các buổi hội thường treo kèm câu đố về lịch sử, văn hóa, du lịch hoặc ẩm thực. Hoạt động này thu hút mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến thanh niên, và từng được xem là cơ hội bày tỏ tình cảm tinh tế. Giải câu đố không chỉ vui nhộn mà còn giúp mọi người học hỏi thêm nhiều kiến thức thú vị.

Mỗi năm chỉ có một lần, Tết Trung thu là dịp để du khách và người dân Trung Quốc cùng hòa mình vào những trải nghiệm văn hóa đặc sắc. Từ ánh trăng rực rỡ, bánh Trung thu thơm ngọt, đến những chiếc đèn lồng lung linh và các phong tục truyền thống, tất cả tạo nên một lễ hội không thể quên, phản ánh trọn vẹn tinh thần đoàn viên, tình yêu gia đình và nét đẹp văn hóa Trung Hoa.